Στην διπλωματία, οι εικόνες μεταφέρουν νόημα. Μέσα σε μόλις τέσσερις ημέρες, ο πρόεδρος της Κίνας Σι Τζινπίνγκ συγκέντρωσε περίπου 30 ηγέτες κρατών για να φωτογραφηθούν δίπλα του, προσδίδοντας κύρος στη ρητορική του περί «ριζικής αναδιάρθρωσης της παγκόσμιας τάξης». Ο Σι τοποθετήθηκε στο κέντρο της σκηνής, παρουσιάζοντας την Κίνα ως μια δυναμική και αναγνωρισμένη παγκόσμια δύναμη.
Την Τετάρτη 3 Σεπτεμβρίου 2025, καθώς ανέβαινε τη «Λεωφόρο της Αιώνιας Ειρήνης» στο Πεκίνο για να επιθεωρήσει 45 στρατιωτικές μονάδες που παρέλαυναν, τον παρακολουθούσαν με βλέμμα αποδοχής ο Ρώσος Πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν, ο δικτάτορας της Βόρειας Κορέας Κιμ Γιονγκ Ουν και ο Ιρανός Πρόεδρος Μασούντ Πεζεσκιάν - μια τετράδα ηγετών που συγκεντρωνόταν δημοσίως για πρώτη φορά.
Με την ομαλή, διπλωματική γλώσσα της «πολυμέρειας» και της «παγκόσμιας διακυβέρνησης», ο Σι επιχείρησε να επαναπροσδιορίσει την παγκόσμια τάξη, η οποία -κατά την άποψή του - έχει ευνοήσει τις ΗΠΑ και τους συμμάχους τους τον τελευταίο αιώνα, αναφέρει η Le Monde. Για τον ίδιο, οι δυτικές αξίες της δημοκρατίας και του κράτους δικαίου υπονομεύουν τη νομιμότητα καθεστώτων όπως το δικό του, τα οποία, όπως υποστηρίζει, είναι εξίσου ικανά να φέρουν οικονομική επιτυχία και πρόοδο στους λαούς τους.
Επικαλείται το παρελθόν για να διαμορφώσει το μέλλον
Στην 80ή επέτειο από το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, η Κίνα χρησιμοποίησε το παρελθόν για να εξυπηρετήσει το όραμά της για το μέλλον. Μέσω ντοκιμαντέρ, ταινιών, εκθέσεων και νέων εκδόσεων, το Πεκίνο προώθησε ένα αφήγημα που παρουσιάζει την Κίνα ως πρωταγωνιστή της νίκης στον πόλεμο, μαζί με τη Σοβιετική Ένωση - αμφισβητώντας τη δυτική εκδοχή της ιστορίας που ενισχύει τις ηθικές αξιώσεις των ΗΠΑ και των συμμάχων τους.
- Διαβάστε ακόμα - Στρατηγική μετατόπιση της Ινδίας στην Ασία – Είναι εφικτό ένα «τρίγωνο» με Κίνα και Ρωσία;
Ο Σι παρουσιάζει την Κίνα ως εγγυητή της διεθνούς τάξης που προέκυψε μετά το 1945. Την άνοιξη, ο Σι είχε δώσει τη δική του ερμηνεία των γεγονότων, δηλώνοντας ότι η Κίνα και η Σοβιετική Ένωση ήταν τα κύρια θέατρα του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου στην Ασία και την Ευρώπη και ότι και οι δύο αποτέλεσαν «πυλώνες αντίστασης στον ιαπωνικό μιλιταρισμό και στον γερμανικό ναζισμό». Με αποτέλεσμα, όπως υπογράμμισε, να συμβάλουν καθοριστικά στη νίκη στον Παγκόσμιο Αντιφασιστικό Πόλεμο.
Αυτή η ερμηνεία έχει προβληθεί εντατικά στην Κίνα τους τελευταίους μήνες, μέσα από πλήθος βιβλίων, εκθέσεων, ντοκιμαντέρ και κινηματογραφικών ταινιών.
Οι επιδιώξεις του Πεκίνου
Αυτή η αναθεώρηση της ιστορίας συνοδεύτηκε από επίδειξη στρατιωτικής ισχύος με την τελευταία λέξη της τεχνολογίας του: έναν εκσυγχρονισμένο πυρηνικό οπλοστάσιο, στελθ μη επανδρωμένα αεροσκάφη που μπορούν να επιχειρούν μαζί με μαχητικά, καθώς και υπερηχητικούς αντιαεροπορικούς πυραύλους σχεδιασμένους να αποκλείουν την πρόσβαση σε αμερικανικά αεροπλανοφόρα.
Αυτά τα οπλικά συστήματα, σε συνδυασμό με την ταχύτατη παραγωγή πλοίων στα κινεζικά ναυπηγεία, θέτουν σοβαρές προκλήσεις στη στρατιωτική ισχύ των ΗΠΑ και των συμμάχων τους. Η Κίνα θέλει να δείξει ότι δεν θα υποταχθεί ξανά, όπως έγινε με την Ιαπωνία, και ότι κανείς δεν μπορεί να υπαγορεύει τη συμπεριφορά της, ακόμη και στο ζήτημα της Ταϊβάν.
Η επίδειξη ισχύος είχε σκοπό να παρουσιάσει έναν στρατό έτοιμο για μάχη, παρά το γεγονός ότι οι αμείλικτες εκκαθαρίσεις του Σι Τζινπίνγκ και οι συλλήψεις ανώτατων αξιωματικών για διαφθορά είχαν εγείρει ερωτήματα σχετικά με τη χρησιμοποίηση των πόρων εκσυγχρονισμού, αλλά και για την πολιτική νομιμοφροσύνη μέσα στις τάξεις του Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού.
Η στρατιωτική προβολή ισχύος λειτουργεί επίσης ως κάλυμμα για τις εσωτερικές αδυναμίες του καθεστώτος, όπως η οικονομική επιβράδυνση μετά την πανδημία Covid-19 και ιδιαίτερα τα υψηλά ποσοστά ανεργίας στους νέους. Η αφήγηση περί «μεγάλης αναγέννησης του κινεζικού έθνους» προβάλλει το Κομμουνιστικό Κόμμα ως τη μόνη δύναμη ικανή να την υλοποιήσει.
Η έμφαση στην ανάδυση ενός εναλλακτικού κόσμου – για τον οποίο η Κίνα διεκδικεί να μιλήσει εκ μέρους – πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη, ιδίως καθώς η συμπεριφορά της παγκόσμιας ηγέτιδας δύναμης, των ΗΠΑ, παραμένει ασταθής.
Ο ρόλος των ΗΠΑ και ο Ντόναλντ Τραμπ
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, τροφοδότησε ο ίδιος αυτή την αστάθεια. Η έλλειψη συνεκτικής στρατηγικής απέναντι στην Κίνα, τα λάθη του με την Ινδία (που ώθησαν τον Ινδό πρωθυπουργό Ναρέντρα Μόντι να ταξιδέψει στο Πεκίνο), οι ασυνεπείς δηλώσεις για τον πόλεμο στην Ουκρανία, η ανοχή προς αυταρχικούς ηγέτες, η απόρριψη του διεθνούς δικαίου και της πολυμέρειας και ο εμπορικός πόλεμος που έχει απειλήσει να εξαπολύσει κατά των συμμάχων των ΗΠΑ, έχουν προκαλέσει σύγχυση και αποσταθεροποίηση στη διεθνή σκηνή.
Ο Σι Τζινπίνγκ - υπομονετικός και προσηλωμένος στο μακροπρόθεσμο όραμά του - δεν θα μπορούσε να ελπίζει σε καλύτερο «αντίπαλο» από τον Τραμπ, καταλήγει η Le Monde.
Ωστόσο, η Γιου Τζι, ερευνήτρια στο Chatham House υποστηρίζει στον Guardian ότι αυτού του είδους η εκδήλωση δεν έχει στόχο την οικοδόμηση γεφυρών. «Έχει να κάνει με τη δημιουργία πολιτικού θεάτρου, ώστε να πεις τη δική σου εκδοχή της ιστορίας».
Στην Ουάσιγκτον πάντως, υπήρχε μία ενόχληση, καθώς ο Σι υποδεχόταν ηγέτες της Ρωσία, του Ιράν και της Βόρειας Κορέας – μια «τριάδα» που μαζί με την Κίνα έχει χαρακτηριστεί ως «άξονας ανατροπής». «Αυτό εκλαμβάνεται ως σημείο καμπής», δήλωσε επίσης στον Guardian ο Μπράιαν Χαρτ από το CSIS στην Ουάσιγκτον.
«Οι κυβερνήσεις της Δύσης βλέπουν ότι ο Σι διπλασιάζει τις σχέσεις του με επικίνδυνα καθεστώτα, παρά τις παγκόσμιες ανησυχίες».
